GOOGLE : Maxaad kataqaanaa taariikhda google

Sanadkii 1995, laba arday oo jaamacadda Stanford ka dhigta cilmiga kombiyuutarka, Larry Page iyo Sergey Brin, ayaa markii ugu horreysay isku arkay xaalad aan si fiican u bilowmin. Sergey wuxuu ahaa wiil aad u hadal badan oo jecel dooda, halka Larry uu ahaa mid aamusnaan iyo fikir badan jecel. Markii ugu horreysay ee ay wada hadleen, ma aysan isku raacin arrimo badan, laakiin waxa ay iska heleen hal shay – xiisaha weyn ee ay u qabaan sida xogta internet-ka loo habeyn karo si ay dadka ugu fududaato helitaanka macluumaadka.

Waqtigaas, internet-ka wuxuu ahaa meel qas ah, bogag badan ayaa jiray laakiin helitaanka xogta saxda ah waxay ahayd shaqo adag. Mashiinnada raadinta ee markaas jiray waxay ku tiirsanaayeen inta jeer ee eray gaar ah bogga ku soo noqnoqdo, taas oo keeni jirtay in natiijooyin badan oo aan tayo lahayn ay ka soo baxaan raadinta. Larry iyo Sergey waxay arkeen in tan la hagaajin karo.

Waxay bilaabeen inay sameeyaan barnaamij tijaabo ah oo ay ugu yeereen “BackRub” sanadkii 1996. Fikradda ka dambeysay waxay ahayd in ay tixgeliyaan xiriirrada boggaga (links) sida codad loo tirinayo – bogga ugu badan ee bogag kale ay ku xiraan wuxuu u badan yahay inuu yahay mid muhiim ah oo tayo leh. Habkan cusub ayaa keenay in natiijooyinka raadintu noqdaan kuwo sax ah oo lagu kalsoonaan karo.

Magaca “BackRub” ma uusan sii jirin muddo dheer. Sanadkii 1997, waxay u baahdeen magac cusub oo ku habboon riyada weyn ee ay wateen. Saaxiibkood Sean Anderson ayaa soo jeediyay magaca “googol” – oo ah tiro aad u weyn oo ka kooban 1 ka dib oo ay raacaan 100 eber. Waxay u arkayeen magaca mid ku habboon, maadaama ay doonayeen in ay maareeyaan oo habeeyaan xog dhan oo ka badan malaayiin bogag. Khalad yar oo xagga qorista ah ayaa ka dhigay “Google”, waxaana magacaas laga dhaxlay ilaa maanta.

Markii ay ogaadeen in fikraddoodu shaqeyneyso, waxay bilaabeen inay u baahan yihiin maalgelin. Waxa ugu horreeya ee nasiibku u yimid waxay ahayd maalgeliyaha caanka ah Andy Bechtolsheim, oo ahaa aasaasihii Sun Microsystems. Wuxuu si degdeg ah ugu bixiyay jeeg $100,000 oo uu ugu qoray “Google Inc.”, xitaa ka hor inta aan shirkad rasmi ah la sameyn. Taasi waxay ahayd bilowgii rasmiga ah ee safarka.

Google si rasmi ah ayuu u furmay 4-tii Sebtembar 1998, isagoo ka shaqeynayay garaash ay iska lahayd saaxiibtood Susan Wojcicki (oo markii dambe noqotay madaxa YouTube). Maalin kasta waxay isticmaali jireen kombiyuutarro la isku keenay iyo qalab tijaabo ah, balse isticmaalayaasha internet-ka waxay dareemeen in mashiinka raadinta cusub uu aad uga wanaagsan yahay kuwa kale. Waxaa si degdeg ah u kordhay dadka isticmaala.

Shirkadda cusub waxay si degdeg ah u heshay sumcad ku saleysan natiijooyinka raadinta oo nadiif ah, degdeg ah, oo aan lahayn xayeysiis badan oo dhib badan. Halka shirkadaha kale ee raadinta ay isku dayayeen inay boggooda ku buuxiyaan xayeysiis iyo maqaal kala duwan, Google wuxuu ka dhigay bog cad oo leh hal sanduuq raadis ah oo weyn. Dadka ayaa jeclaaday fududeyntaasi.

Sanadihii xigay, Google wuxuu bilaabay inuu ballaariyo adeegyada uu bixiyo. Waxaa la soo bandhigay Gmail oo leh kayd aad uga badan tartamayaasha waqtigaas, Google Maps oo dadka ka caawisay inay sahlan ku helaan waddooyinka iyo goobaha, iyo adeegyo kale sida Google News, Google Translate, iyo Android – nidaamka hawlgalka casriga ah ee maanta ka shaqeeya boqollaal milyan oo taleefanada adduunka ah.

Falsafadda shirkadda waxay ahayd “Don’t be evil” – taas oo macnaheedu yahay in ay diiradda saaraan ka faa’iidaysiga dadka halkii ay ka isticmaali lahaayeen xogtooda si xun. Inkasta oo wakhti dambe dood ka dhalatay sida ay u isticmaalaan xogta, hal-abuurkii hore wuxuu ahaa mid ku dhisan in internet-ka laga dhigo meel ay qof walba si fudud uga heli karo xogta uu rabo.

Maanta, Google waa shirkadda ugu weyn raadinta internet-ka, waxayna ka mid tahay shirkadaha ugu saameynta badan adduunka. Waxaa hoos yimaada adeegyo kala duwan sida YouTube, Android, Google Cloud, iyo AI cusub oo ay ku jiraan adeegyada caqliga macmalka ah.

Safarka Google wuxuu ina barayaa dhowr cashar: fikrad wanaagsan oo si fiican loo hirgeliyo waxay ka bixi kartaa garaash yar oo ku yaalla California, waxayna gaari kartaa heer ay beddesho sida dunidu u shaqeyso. Hal-abuurka, dulqaadka, iyo awoodda la qabsiga isbeddelka waa sirta guusha shirkadan